De juf staakt: verkeersproblemen opgelost

Datablog | 21-08-2017 | Marthe Uenk-Telgen

Hij doet het goed bij koffieautomaat en tijdens de vrijdagmiddagborrel: ‘Als een paar procent van Nederland nu eens een uurtje later van huis vertrekt, is het hele fileprobleem in één klap opgelost.’ Dat kun je heerlijk straffeloos roepen, want ja, hoe is het ooit te controleren? Maar, ha! Dan had je dus buiten die stakende juffen en meesters gerekend. Want als gevolg van de staking gingen op 27 juni niet alleen de kinderen een uur later dan normaal het huis uit, maar ook de werkende wegbrengouders. Hoeveel forensen hun autorit naar kantoor hebben moeten uitstellen, weten we niet precies, maar het zal zeker niet meer dan die ‘paar procent’ zijn. Had dat effect op de files op de (snel)weg?

Floating car data

Voor een antwoord op die vraag putten we uit van een van onze nieuwe bronnen: floating car data. Die bron vertelt ons voor elke 50 meter weg in Nederland hoe hard er wordt gereden.

Voor onze borrelpraat-check maken we het niet te ingewikkeld en beperken we ons tot het hoofdwegennet. We vergelijken de verkeersdata van de bewuste dinsdag 27 juni met de twee dinsdagen ervoor, 13 en 20 juni. Op alle drie de dagen is het in de ochtenduren droog gebleven, dus ook in dat opzicht is de vergelijking eerlijk. We zoomen in op de ‘kwartiergemiddelde snelheden’ tussen 8:00 en 9:00 uur. Omdat verkeer altijd wel een beetje schommelt, negeren we snelheidsverschillen kleiner dan 3 km/u.

De resultaten

Op de kaartjes zijn voor elk kwartier de verschillen ingetekend. We hebben alleen verschillen ingetekend als de gemiddelde snelheid van 13 en 20 juni onder de 80 km/u ligt. Immers we zijn geïnteresseerd of vertragingen oplossen niet of er nu 110 km/u of 120 km/u wordt gereden. Een groene lijn geeft aan dat de snelheid op de dag van de staking hoger was dan het gemiddelde van 13 en 20 juni. Rood dat de snelheid op de dag van de staking juist lager lag. Alle vier de kaartjes hebben zowel groen als rood, maar als we door ons oogharen kijken zien we duidelijk meer groen dan rood.

Vergroot afbeelding

Vergroot afbeelding

Vergroot afbeelding

Vergroot afbeelding

De openingstijd is voor de meeste basisscholen 8:30 of 8:45 uur en de kaart van 8:45-9:00 uur kleurt dan ook het groenst. In onderstaande tabel hebben we dat kwartier in cijfers uitgedrukt. Op ruim 1005 km (van in totaal 1940 km hoofdweg waar gemiddeld 80 km/u of langzamer wordt gereden) werd er meer dan 3 km/u harder gereden dan op de voorgaande dinsdagen – op 700 km zelfs meer dan 10 km/u harder. Daar staat tegenover dat op 310 km 3 km/u of meer langzamer is gereden. Maar dan nog: netto is er op 695 km hoofdweg aanmerkelijk harder gereden dan op de voorgaande dinsdagen. Geen gering effect!

Ook wanneer we alleen inzoomen op de files is de impact groot. Gemiddeld was er op 13 en 20 juni ongeveer 435 km hoofdweg waar langzamer dan 50 km/u werd gereden. Op 27 juni was dit slechts 345 km. De staking heeft dus voor 20% minder files gezorgd.

Conclusie

De conclusie is gerechtvaardigd dat die vertraagde wegbrengouders tot een significant verkeerseffect hebben geleid. Op zo’n 1000 km weg kon een reistijdwinst worden ervaren– en dat is echt niet alleen toe te schrijven aan de dagelijkse fluctuatie van het verkeer. Wat dat aangaat kun je dus gewoon doorgaan met het verkondigen van je file-oplossing. Want echt, als een klein deel een uurtje later vertrekt, zijn misschien niet alle verkeersproblemen opgelost, maar wel een belangrijk deel.